Dzień 28 kwietnia 2022 roku ważnym dniem dla konsumentów korzystających z kredytu waloryzowanego do CHF

W dniu 28 kwietnia 2022 roku Sąd Najwyższy po raz kolejny stanął po stronie konsumentów, pokrzywdzonych w wyniku prowadzonego przez banki mechanizmu indeksacji.

Sąd Najwyższy w sprawie, o sygnaturze III CZP 40/22,  z powództwa Ewy R. i Arkadiusza S. przeciwko R. Bank International A. w W. o ustalenie i zapłatę, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 28 kwietnia 2022 r. zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Apelacyjny w Warszawie postanowieniem z 15 marca 2021 r.:

„Czy w świetle art. 353¹ k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe – w wersji sprzed nowelizacji ustawą z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, zgodne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej są zapisy umowy i stanowiącego jej część regulaminu, w których kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego określenia kursu waluty (bez odniesienia do obiektywnych i weryfikowalnych kryteriów), która została wskazana, jako właściwa do wyliczenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia wysokości poszczególnych rat kredytu i ich zaliczenia na poczet zobowiązania kredytowego?”,

podjął uchwałę, w której jednoznacznie stwierdził, iż sprzeczne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej są postanowienia, w których kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego oznaczenia kursu waluty właściwej do wyliczenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia wysokości rat kredytu, jeżeli z treści stosunku prawnego nie wynikają obiektywne i weryfikowalne kryteria oznaczenia tego kursu. Postanowienia takie, jeśli spełniają kryteria uznania ich za niedozwolone postanowienia umowne, nie są nieważne, lecz nie wiążą konsumenta w rozumieniu art. 385¹ k.c.

Jest to kolejne, niezwykle ważne Orzeczenie SN w sprawach dotyczących kredytów indeksowanych do CHF oraz kontynuacja wcześniej obranej linii orzeczniczej.

W uchwale SN składu siedmioosobowego, mającej moc zasady prawnej, z dnia 7 maja 2021 r. o sygnaturze III CZP 6/21, którego genezą było zapytanie prejudycjalne zadane przez Rzecznika Finansowego we wniosku z dnia 19 października 2020 r., Sąd Najwyższy zajął w przedmiocie ważności postanowień zawartych w umowach kredytowych, indeksowanych do CHF, jednoznaczne stanowisko.

Po pierwsze, jeżeli niedozwolone postanowienie umowne (art. 385¹ § 1 k.c.) jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną.

Po wtóre, jeżeli bez bezskutecznego postanowienia umowa kredytu nie może wiązać, konsumentowi i kredytodawcy przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy (art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c.). Kredytodawca może żądać zwrotu świadczenia od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna.

Ta ugruntowana linia orzecznicza SN w sprawach związanych z umowami kredytowymi waloryzowanymi do CHF pozwala konsumentom, mającym te zobowiązania w stosunku do banków, mieć uzasadnioną nadzieję, iż sprawa z ich powództwa przeciwko Bankowi, znajdzie szczęśliwe zakończenie w postaci korzystnego dla nich postanowienia Sądów powszechnych.